Edukacja: finansowanie zadań oświatowych
W obszarze finansowania zadań oświatowych zidentyfikowałam trzy główne problemy:
- Problem #1: Zbyt małe zaangażowanie środków budżetu państwa w finansowanie zajęć z zakresu wychowania przedszkolnego, z czego wynika m.in. niedoinwestowanie infrastruktury przedszkolnej, w szczególności :
- placów zabaw, wyposażenia sal, w tym gabinetów specjalistycznych, pomocy dydaktycznych, remontów jak również
- brak oferty zajęć dodatkowych dla dzieci, brak możliwości finansowania tzw.“wyprawki przedszkolnej” przez gminę (kupują rodzice)
- Rozwiązanie:
- dofinansowanie lub finansowanie zadań z zakresu wychowania przedszkolnego poprzez wzrost dotacji, która będzie pokrywała wydatki niezbędne do realizowania zadań z zakresu wychowania przedszkolnego dla dzieci w wieku 3 do 5 lat i zwiększenie subwencji oświatowej na realizację zadania dla dzieci w wieku lat 6
Przy spełnieniu powyższego warunku samorząd może przeznaczyć środki własne na atrakcyjną ofertę edukacyjną, remonty, doposażenie, “wyprawkę przedszkolną”
- Problem #2: Brak środków w budżecie miasta na realizację zajęć pozalekcyjnych i zajęć wyrównujących szanse edukacyjne:
- rezygnacja organów prowadzących jednostki oświatowe z finansowania fakultatywnych zajęć pozalekcyjnych (kółka, edukacja kulturalno-oświatowa, basen, innowacje, projekty)
- brak możliwości realizacji zajęć wyrównujących szanse edukacyjne uczniów, co przekłada się na dysproporcje wiedzy i umiejętności między uczniami w zespołach klasowych, niskie wyniki edukacyjne uczniów (miasto Olsztyn i województwo w ogonie rankingu miast i województw jeśli chodzi o wyniki egzaminów zewnętrznych), “zmuszanie” rodziców do finansowania korepetycji, pogłębianie się kryzysu psychicznego uczniów z uwagi na niepowodzenia edukacyjne
- duże oddziały klasowe w szkołach i duże oddziały przedszkolne, jako jeden z czynników wpływających na utrudniony proces edukacji, wychowania i opieki, szczególnie w dobie kryzysu psychicznego dzieci i młodzieży i wzrastającej liczby orzeczeń i opinii, które w przypadku dużych oddziałów utrudniają lub wręcz uniemożliwiają indywidualizację nauczania i objęcie ucznia wymaganym z uwagi na jego potrzeby specjalne wsparciem.
- Rozwiązanie:
- finansowanie ze środków budżetu państwa zajęć pozalekcyjnych i wyrównujących szanse edukacyjne
- tworzenie mniej licznych oddziałów szkolnych i przedszkolnych
- Problem #3: Brak czytelnych zasad sposobu naliczania subwencji oświatowej z jednoczesnym niewystarczającym poziomem jej zaangażowania w wydatkach samorządów na zadania oświatowe - subwencja oświatowa naliczana na każde dziecko biorąc pod uwagę poszczególne zadania szkolne (m.in.zajęcia edukacyjne, klasy mistrzostwa sportowego, oddziały sportowe, mniejszości narodowe) i zajęcia pozaszkolne (schroniska, bursy, subwencja na 6-latki) przy użyciu skomplikowanych wskaźników.
Cały powyższy system jest nieczytelny, co pozwala Ministrowi Edukacji i Nauki na stwierdzenia, że na “wszystko samorządy otrzymują środki”.
Przykład: podwyżki nauczycieli wykalkulowane przez miasto nie są zbieżne z wysokością przekazanej subwencji na ten cel - otrzymujemy mniejszą subwencję niż faktycznie ponosimy wydatki
W oparciu o taki system żaden organ prowadzący nie jest w stanie planować budżetu i wydatków na edukację, jak również określić, za co jest naprawdę odpowiedzialny; co roku zwiększa się różnica pomiędzy otrzymywaną subwencją oświatową a ponoszonymi przez miasto wydatkami, a zatem samorząd wydaje coraz więcej, tylko nie wie na co konkretnie ponosi lub powinien ponosić wydatki ze środków własnych.
- Rozwiązanie: Ustalenie czytelnych zasad sposobu naliczania subwencji oświatowej. Ustalenie za co odpowiedzialny jest rząd a za co samorząd w zakresie finansowania zadań oświatowych.
Oczekiwany efekt po wprowadzeniu proponowanych rozwiązań:
- dobrze wyposażone szkoły i przedszkola
- nowoczesna infrastruktura
- atrakcyjna oferta szkół i przedszkoli
- wyższy poziom nauczania
- wyższe osiągnięcia edukacyjne
- możliwość wszechstronnego rozwoju ucznia, w szczególności zainteresowań
- rezygnacja z korepetycji
- atrakcyjna oferta szkół publicznych
- lepsza kondycja psychiczna uczniów
- lepsze planowanie wydatków gminy i racjonalne, szyte na miarę gospodarowanie środkami
Chcesz dowiedzieć się więcej o moich diagnozach dotyczących edukacji - kliknij i zobacz!